'सप्रे'म भेट: 2020

Saturday, 5 September 2020

अनमोल रतन - 11 : Gifted Musician - "Lara Lappa" Vinod

Namaskaar Friends!

I am very happy to present a new song, rather 2 songs, in the series Anmol Ratan. This time it's from one of the gifted musicians of the '50s viz. Eric Roberts aka Vinod. Nobody knows a great deal about Vinod or his work in Hindi films as a Music Composer; but people still remember a very famous song viz. "Lara Lappa Lara Lappa Laai Rakada". It was Vinod who had composed this magical number for a 1949 film "Ek Thi Ladaki". Till date, this song is a hit and often played on Radio.

In this blog, I am going to talk about Vinod and his compositions. Hope you will like it.

English version of the blog follows the Marathi version below.

Please do read and share your comments. Thanks.

Song #11: लारा लप्पा लारा लप्पा लायी रकदा

Song #12: कागा रे जा रे जा रे

विनोद. हे कुणा संगीतकाराचे नाव असेल असे वाटते का? नाही ना? पण आहे!

"एक दो तीन", "ऊट पटांग", "हा हा हे हे हो हो", "मक्खी चूस" "शेख चिल्ली" ही कुठल्या तरी हिंदी चित्रपटाची नावे वाटतात का? नाही ना? आणि चुकून जरी यावर विश्वास बसला तरी या विचित्र नावांच्या चित्रपटांमध्ये संगीत असेल असं वाटतं का? नाही ना? पण आहे!

आशा भोसले यांनी OP नय्यर आणि RD बर्मन यांच्या व्यतिरिक्त आणखी कोणा संगीतकाराकडे लता मंगेशकर यांच्यापेक्षा जास्त गाणी गायली असतील असं वाटतं का? नाही ना? पण आहेत!

वरील सर्व अशक्यप्राय वाटणाऱ्या गोष्टी संगीतकार विनोद यांच्याबाबतीत खऱ्या ठरल्या आहेत! 😊

स्वातंत्र्यापूर्वीचा काळ होता तो, साल १९४० ते १९४४, तत्कालीन भारतातील (आताच्या पाकिस्तानातील) लाहोरमध्ये वास्तव्य असलेले अनेक संगीतकार मुंबईच्या वाटेवर होते. मुंबईत बनणाऱ्या हिंदी चित्रपटात आपल्याला जास्त संधी मिळतील या विचाराने बहुदा लाहोर सोडून त्यांनी मुंबईची निवड केली असावी. यात मास्टर गुलाम हैदर होते, शामसुंदर होते, रशीद अत्रे, फिरोझ निझामी, हुस्नलाल-भगतराम, हंसराज बहल यांसारखे ज्येष्ठ आणि श्रेष्ठ संगीतकार होते. पं. अमरनाथ आणि पं. गोविंदराम हे दोघेच काय ते लाहोरमध्ये ठाण मांडून बसले होते.

अशा या लाहोरमध्ये २८ मे १९२२ रोजी एरिक रॉबर्ट्स उर्फ विनोद याचा जन्म एका ख्रिस्ती कुटुंबात झाला. लहानपणी विनोदला लग्नाच्या वरातीच्या बॅण्डमध्ये वाजवल्या जाणाऱ्या संगीताचे खूप आकर्षण होते. तसेच गुरुद्वारांमधून गायले जाणारे रबाबी संगीतातील शबद कीर्तनही आवडायचे. त्याची संगीताची आवड पुढे त्याला पंडित अमरनाथांकडे घेऊन गेली आणि तो त्यांचा शिष्य बनला. पंडितजींकडून विनोदने रागशास्त्राचे ज्ञान मिळवले, त्याचबरोबर ते गाण्याला संगीत कसे देतात, हेही शिकून घेतले.

पुढे १९४५ मध्ये पं. अमरनाथ यांचे आकस्मिक निधन झाले; त्यावेळी अवघ्या २३ वर्षाच्या विनोदवर त्यांचे अपूर्ण चित्रपट पूर्ण करण्याची जबाबदारी येऊन पडली. "खामोश निगाहें", "पराये बस में" आणि "कामिनी" हे ते चित्रपट होत. विनोदनी या ३ चित्रपटात एकूण २० गाण्यांना संगीतबद्ध केले; पण त्यांच्या दुर्दैवाने एकही चित्रपट चालला नाही.

सन १९४७ - विनोद आपल्या कुटुंबासह (पत्नी - शीला बेट्टी, मुली - वीणा आणि वीरा) लाहोर सोडून अमृतसर आणि तिथून थेट मुंबईला आले. आणि त्यांची संगीतकार म्हणून कारकीर्द पुन्हा एकदा नव्याने सुरु झाली ती "चमन" या १९४८ साली प्रदर्शित झालेल्या पंजाबी चित्रपटाने. याच वेळेस मास्टर गुलाम हैदर यांनी विनोद यांची गाठ लता मंगेशकर यांच्याशी घालून दिली. लताजींनी गुलाम हैदर यांच्या "मजबूर" या १९४८ साली प्रदर्शित झालेल्या चित्रपटात "बेदर्द तेरे दर्द को" हे गाणे गाऊन त्यांना प्रभावित केले होते. "चमन" मध्ये विनोद यांनी लताकडून २ गाणी गाऊन घेतली आणि दोन्ही गाणी प्रचंड गाजली. "राहे राहे जांडेया अँखियाँ मिलान्देया" आणि "गलियाँ च फिरदे ढोला, निके निके बाल वे" ही ती गाणी होत. जरूर बघा/ऐका. खाली लिंक्स दिल्या आहेत. विनोद-लता या जोडीकडून भविष्यात घडणाऱ्या काही अजरामर गीतांची नांदीच होती ही गीते जणू!

१९४० ते १९६० ही हिंदी चित्रसृष्टीची सोनेरी वर्षे होती असे मी मानतो. एक से एक चित्रपट आणि संगीतकार या काळात एकाच वेळेस आपली कला लोकांसमोर आणत होते. विनोद मुंबईत १९४७ साली त्यांची कारकीर्द सुरु करत असताना येथे त्यांचे समकालीन अनेक श्रेष्ठ संगीतकार राज्य करत होते. ही यादीच बघा म्हणजे तुम्हाला विनोद यांच्यासारख्या नवख्या संगीतकारासमोर असलेल्या आव्हानाची कल्पना येईल.

नौशाद ("अनमोल घडी" आणि "शाहजहान" - १९४६), पं. रविशंकर ("धरती के लाल" आणि "नीचा नगर" - १९४६), हंसराज बहल ("फुलवारी" - १९४६), S. D. बर्मन (शिकारी - १९४६), सी. रामचंद्र ("शहनाई" - १९४७), अनिल विश्वास (अनोखा प्यार, गजरे - १९४८), दत्ता डावजेकर (अदालत - १९४८), शंकर-जयकिशन (बरसात - १९४८), गुलाम हैदर (मजबूर, पद्मिनी - १९४८), हुस्नलाल भगतराम (प्यार की जीत - १९४८)

१९४९ साल उजाडले. निर्माते-दिग्दर्शक रूप शोरी "एक थी लडकी" नावाचा चित्रपट बनवत होते; आणि संगीतकार होते त्यांचे लाडके विनोद. या चित्रपटात एकूण १० गाणी विनोदनी दिली. त्यातील "लारा लप्पा लारा लप्पा लायी रकदा" हे गाणे तुफान गाजले, इतके की विनोद यांची ही Signature Tune बनली. आजतागायत हे गाणे रेडिओवर ऐकू येते. याशिवाय लता-मोहम्मद रफी यांचे द्वंद्वगीत "अब हाल-ए-दिल या हाल-ए-जिगर कुछ ना पुछीये" हे गाणेही लोकप्रिय झाले.

Photo Courtesy: Wikipedia

१९५० साली आलेले "अनमोल रतन" आणि "वफा" हे २ चित्रपट विनोद यांच्या कारकिर्दीतील सोनेरी कळस म्हणावे लागतील. लताची ३ गाणी - "तारे वोही है चांद वोही है" (अनमोल रतन), "अपनी अपनी किस्मत है" आणि "कागा रे जा रे जा रे" (वफा) ही तिच्या सर्वोत्कृष्ट २५ गाण्यांमध्ये नक्की समाविष्ट करावी लागतील. तलत-लताचे "शिकवा तेरा मैं गाऊं" हे युगलगीत, तर तलतचे "जब किसीके रुख़ पे ज़ुल्फ़ें आ के लहराने लगी" हे "अनमोल रतन" मधील गाणे आजही तलतच्या सर्वोत्तम गाण्यांपैकी मानली जातात.

१९४६ ते १९५९ या अवघ्या तेरा वर्षांच्या आपल्या कारकिर्दीत विनोदनी एकूण २७ हिंदी आणि ५ पंजाबी चित्रपटांना संगीत दिले, त्यांच्या हिंदी व पंजाबी गाण्यांची संख्या २२५ च्या आसपास आहे. यातील साधारण ८० म्हणजे ३५% गाणी विनोदनी १९४९ ते १९५१ या तीन वर्षात संगीतबद्ध केली होती! आश्चर्याची गोष्ट अशी की आशा भोसले यांनी विनोद यांच्याकडे तब्बल ४७ सोलो आणि सहकलाकारांबरोबर ३० अशी एकूण ७७ गाणी गायली आहेत, तर लता मंगेशकर यांनी फक्त १३ सोलो आणि सहकलाकारांबरोबर ९ अशी एकूण २२ हिंदी गाणी गायली आहेत!

विनोद यांची ११ सर्वोत्तम हिंदी गाण्यांची यादी खाली देत आहे, ही गाणी निवडताना वेगवेगळे गायक असतील हे पाहिले आहे. विनोद यांच्या बऱ्याच चित्रपटांच्या व्हिडिओ फिल्म्स आज उपलब्ध नाहीत, त्यामुळे खाली दिलेली बरीचशी गाणी ही फक्त Audio स्वरूपातच आहेत. तरी पण आपण ती जरूर ऐकावीत/पाहावीत. (Many of YouTube videos below - courtesy Javed Raja)

अपनी अपनी किस्मत है - वफा (१९५०) - लता मंगेशकर - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी - MUST WATCH

या गाण्यातली कलाकारी ऐका, अप्रतिम शब्द, गायला अतिशय अवघड चाल

तारे वोही है चाँद वोही है - अनमोल रतन (१९५०) - लता - गीतकार D. N. मधोक - MUST WATCH
अब हाल-ए-दिल या हाल-ए-जिगर कुछ ना पूछिए - एक थी लड़की (१९४९) - मोहम्मद रफ़ी-लता - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी

कलाकार - मोतीलाल आणि मीना शोरी

शिकवा तेरा मैं गाऊँ दिल में समानेवाले - अनमोल रतन (१९५०) - तलत महमूद-लता - गीतकार D. N. मधोक
दिल्ली से आया भाई टिंगू - एक थी लड़की (१९४९) - बिनोता चक्रवर्ती - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी

या गाण्याच्या सुरुवातीला विनोद स्वतः संगीत संचालकाच्या भूमिकेत दिसतात

जब किसीके रुख़ पे ज़ुल्फ़ें आ के लहराने लगी - अनमोल रतन (१९५०) - तलत महमूद - गीतकार D. N. मधोक - MUST WATCH
तुम अजी तुम, तुम दिल में बस रहे हो - मुखड़ा (१९५१) - आशा भोसले - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी

सुरुवातीच्या काळातील आशाजींचा आवाज इथे ऐका

आँखियाँ मिलाके आँखियों की नींद चुराके ना जा - मुखड़ा (१९५१) - सुलोचना कदम - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी
बेला बम्बीना ओय बेला बम्बीना - एक दो तीन (१९५३) - आशा भोसले - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी
हाय राम कांटा लागा रे सांवरिया - ऊट पटांग (१९५४) - सुधा मल्होत्रा - गीतकार D. N. मधोक
मुँह मोड़ लेनेवाले दिल तोड़ देनेवाले - मक्खी चूस (१९५६) - गीता दत्त - गीतकार पंडित इंद्र

विनोद यांची ३ पंजाबी गाणी खाली देत आहे:

Courtesy: Cinestaan.com

"अनमोल रतन" आणि "वफा" या चित्रपटात दिलेल्या अप्रतिम गाण्यांनंतर विनोद यांनी "मुखडा", "सब्ज बाग", "तितली" (१९५१), "लाडला", "ऊट पटांग", "रमण" (१९५४), "जलवा" (१९५५), "गरमा गरम" (१९५७), "अमर शहीद" (१९५९) इ. चित्रपटांना संगीत दिले. पण त्यातील मोजकीच गाणी वरील गाण्यांची उंची गाठू शकली. विनोद यांचे पहिले प्रेम पंजाबी चित्रपट होते; पण पंजाबी चित्रपटसृष्टी रसातळाला गेली, त्याचबरोबर त्यांनी संगीत दिलेले हिंदी चित्रपट दुर्दैवाने बॉक्स ऑफिसवर तितकेसे चालले नाहीत. त्यामुळे विनोदना एक प्रकारचे नैराश्य आले, त्याचा परिणाम त्यांच्या तब्येतीवर झाला आणि अखेरीस २५ डिसेंबर १९५९ रोजी वयाच्या अवघ्या ३७व्या वर्षी ते आपल्याला सोडून गेले. (ही कहाणी विनोद यांचे जावई - केली मिस्त्री - यांनी सांगितली आहे)

नावात जरी "विनोद" असला तरी विनोद यांच्या संगीतरचना गंभीरपणे घ्यायला लागतात. दुर्दैवाने संगीतकार म्हणून त्यांच्या कारकिर्दीचे सार त्यांच्याच एका गाण्यातील ओळींमध्ये सामावलेले आहे:

अपनी अपनी किस्मत है, आबाद कोई बरबाद कोई।।

अशा या गुणी संगीतकाराला मानाचा मुजरा.

आज विनोद यांची हिंदीतली २ अजरामर गीते सादर करीत आहे.

१) लारा लप्पा लारा लप्पा लायी रकदा

१९४९ सालच्या "एक थी लडकी" या चित्रपटातील हे गीत. गायले आहे लता मंगेशकर आणि जी. एम. दुर्राणी यांनी. कोरस मध्ये मोहम्मद रफी यांचा आवाज ऐकू येतो. ह्या गाण्याची चाल "जुत्ती मेरी जांदी ए पहाडिये दे नाल" या पंजाबी लोकगीतावरून घेतली आहे. मीना शोरी नायिकेच्या भूमिकेत तर मोतीलाल ("ज़िन्दगी ख्वाब है" गाणे ज्याच्यावर चित्रित झाले आहे तो अभिनेता) नायकाच्या भूमिकेत आहे. गाण्याची पार्श्वभूमी एका ऑफिसमध्ये आहे. गाण्याचे शब्द मजेशीर आहेत. गीत लिहिले आहे अज़ीज़ काश्मीरी यांनी.

२) कागा रे जा रे जा रे

१९५० साली आलेल्या "वफा" या निम्मी आणि करण दिवाण अभिनीत चित्रपटातील हे अप्रतिम गाणे. जितकी सुंदर चाल तितकेच सुंदर शब्द आहेत अज़ीज़ काश्मीरी यांचे. कट्टर पंजाबी असलेल्या विनोदनी आपला पारंपरिक ठेका सोडून इतकी दर्दभरी रचना करावी यातच त्यांचे कौशल्य दिसून येते. अतिशय सुंदर अशा व्हायोलिन किंवा सारंगीच्या तुकड्याने गाण्याची सुरुवात होते. "कागा रे" या शब्दाच्या आधी २ सेकंदच सतार वाजते, पण त्यामुळे गाण्यासाठी आवश्यक असलेले करुण वातावरण निर्माण होते, या इथे सतारीची योजना करण्याची कल्पना एखाद्या कसदार कलावंतालाच सुचू शकते. मुखड्यातील "जा रे जा रे" संपताना लगेचच पुढची ओळ सुरु होते आणि मग "संदेसवा" या शब्दानंतर येणारी स्वरांची जी उतरण विनोदनी बांधलीये आणि लताबाईंनी गायली आहे ती केवळ लाजवाब!

या गाण्याबद्दलचा एक किस्सा विनोद यांची मुलगी वीरा मिस्त्री यांनी सांगितला आहे - इथे बघा.

वीरा मिस्त्री यांची गाठ एके दिवशी बांद्र्याच्या डॉ. कपूर यांच्या दवाखान्यात आशा भोसले यांच्याशी पडली. आशाजींना जेंव्हा वीराजी कोण आहेत हे कळले त्यावेळी त्यांनी तिथल्या तिथे वीराजींना "कागा रे जा रे" हे गाणे म्हणून दाखवले. एका कलावंताने दुसऱ्या कलावंताला दिलेली मानवंदनाच होती ती!

दुर्दैवाने "वफा" चित्रपट किंवा त्यातील एकही गाण्याचे व्हिडीओ आज उपलब्ध नाहीत, त्यामुळे खालील व्हिडिओ मध्ये आपल्याला फक्त गाणे ऐकू येईल.

संदर्भ:

Vinod! In literal English, this means a "Joke" or "Humor"! Can you believe that anyone with his name as Vinod would be a Music Composer?

Can you also believe that "Oot Pataang", "Ek Do Teen", "Ha Ha He He Ho Ho", "Sheikh Chilli", "Makkhi Choos" would be the names of Hindi movies?

Can you believe that apart from the greats O. P. Nayyar and R. D. Burman, Asha Bhosale would have sung more songs with a composer than Lata Mangeshkar?

Alas! But all these facts which seem unbelievable are true, concidentally, in case of a gifted Music Composer of 1950's - Vinod! :-)

It was an era before India's independence, probably between 1940 and 1944. Many Music Composers who were based in Lahore (at that time it was in India), had decided to move to Bombay (now Mumbai) to strengthen their career in the Hindi film industry which was primarily being operated from Bombay. There were some great names like Master Ghulam Haider, Shyamsunder, Rasheed Atre, Firoze Nizami, Husnalal Bhagatram, Hansraj Behl, etc. who had moved to Bombay. Only Pt. Amarnath and Pt. Govindram had opted to continue to be in Lahore.

Eric Roberts aka Vinod was born on 28th May 1922 in Lahore in a converted Christian family. From childhood days, Vinod was fascinated by the music that used to be played in the Wedding processions in Lahore along with the Shabad Keertan (Rababi music) that used to be recited in Gurudwaras. Vinod became a disciple of Pt. Amaranath and learnt the Raag Shastra and art of music composing from his Guru.

In 1945, due to sudden demise of Pt. Amaranath, the young 23-yr old Vinod was asked to complete the music for 3 of his pending films viz. "Khamosh Nigahein", "Paraye Bas Mein" and "Kamini". He composed around 20 songs in these 3 films, but unfortunately none of the 3 films worked at the box office. As a result, Vinod's name was not recognized by the Hindi film industry.

However, Vinod continued to pursue his music and in 1947, shifted to Bombay, along with his wife Sheela Betty and two daughters viz. Veena and Veera, to explore opportunities in the Hindi film industry there. Strangely, he got his first opportunity in 1948 to compose music for a Punjabi film "Chaman". He happened to know Master Ghulam Haider from his days in Lahore. Master ji - as Ghulam Haider was fondly called - had introduced Lata Mangeshkar to the Hindi film industry through his film "Mazboor" published in 1948. Lata had sung an outstanding number "Bedard Tere Dard Ko Seene Se Lagaa Ke" in "Mazboor" and her young, fresh, sharp voice had moved everyone. Master ji introduced Vinod to Lata and he gave Lata 2 songs in his film "Chaman" viz. "Raahe Raahe Jandeyaa, Ankhiyan Milande Yaa" and "Galiyan Ch Firde Dhola, Neeke Neeke Baal Ve", both songs became big hits. Thus began a musical partnership which lasted for next 7-8 years and gave us some breathtaking songs.

It was not any easy job to come to Mumbai as a new face and establish yourself as a Music Composer. Just look at the list of Music Composers at that time who were ruling the Hindi film industry - Naushad ("Anmol Ghadi" and "Shahjehan" - 1946), Pt. Ravishankar ("Dharti Ke Laal" and "Neecha Nagar" - 1946), Hansraj Behl ("Phulwari" - 1946), S. D. Burman ("Shikari" - 1946), C. Ramchandra ("Shehnai" - 1947), Anil Biswas ("Anokha Pyaar", "Gajare" - 1948), Daata Davjekar ("Adalat" - 1948), Shankar-Jaikishan ("Barsaat" - 1948), Master Ghulam Haider ("Mazboor", "Padmini" - 1948) and Husnalal Bhagatram ("Pyaar Ki Jeet" - 1948). You can understand the huge challenge before Vinod to perform amidst his contemporaries.

Come 1949, Producer-Director Roop K. Shorey decided to produce a film viz. "Ek Thi Ladki", and chose Vinod to be its Music Composer. This was a golden opportunity for Vinod to prove his worth and he did not disappoint. He composed 10 songs for this film and few were a hit. The song "Lara Lappa Lara Lappa" became so popular that it not only became talk of the town but gave Vinod the much-needed and much-deserved recognition as a serious composer. "Lara Lappa" became Vinod's signature tune, and he is still remembered for this one song! Another song from this film that became popular was Rafi-Lata's duet "Ab Haal-e-Dil Ya Haal-e-Jigar Kuchh Naa Puchhiye".

Photo Courtesy: Loverays.com

1950 saw Vinod composing for 2 of his best films viz. "Anmol Ratan" and "Wafa". Lata sang her heart out in "Taare Wohi Hai Chaand Wohi Hai" ("Anmol Ratan") , "Apni Apni Kismat Hai" and "Kaga Re Jaa Re Jaa Re" (Wafa), these 3 songs can easily be considered in Lata's Top 25 Hindi songs. Talat Mahmood and Lata's duet "Shikwa Tera Main Gaaon" and Talat's solo "Jab Kisi Ke Rukh Pe Zulfe Aake Lehraane Lagi" are considered in the list of Talat's best songs.

Vinod's career as a Music Composer lasted for 13 years from 1946 to 1959. In these 13 years, he composed music for ~225 songs from 27 Hindi and 5 Punjabi films. Such was his genius that Vinod composed approximately 80 i.e. 35% of his songs in just 3 years from 1949 to 1951! You would be hugely surprised to know that Asha Bhosale has sung 77 songs for Vinod (47 solo and 30 duets) while Lata Mangeshkar has sung only 22 (13 solo and 9 duets)!! When you wonderd what Asha did before she began her long association with likes of OP, SJ, SD and RD, here is the answer.

Sharing below 11 of Vinod's best Hindi songs. Please do spare time to listen/watch each one of these. Unfortunately, videos for many of Vinod's films are not available, hence you will find only audios in the links below (Many YouTube videos below are courtesy Mr. Javed Raja)

अपनी अपनी किस्मत है - वफा (१९५०) - लता मंगेशकर - गीतकार अज़ीज़ काश्मीरी - MUST WATCH

Listen and enjoy this wonderful but difficult composition, superb singing

This song was picturized on Motilal and Meena Shorey

You can see Vinod himself playing the role of Music Arranger in this song

Listen to Asha Bhosale's young energetic voice at the start of her career

Courtesy: Bollywoodmovies

After the excellent work in "Anmol Ratan" and "Wafa" in 1950, Vinod composed music for many more films. Some of the noted ones are "Mukhada", "Sabz Baag", "Titli" (1951), "Laadalaa", "Oot Pataang", "Ramman" (1954), "Jalwa" (1955), "Garama Garam" (1957) and "Amar Shaheed" (1959). 3 of his films were released in 1961 after his death in 1959. Very few songs from the above films had the quality same as that from his earlier films. Vinod was a hard-core Punjabi and hence composing music for Punjabi films was his passion. However, circumstances developed such that the entire Punjabi film industry came crumbled down. At the same time, many of Vinod's Hindi films did not do well at the box office in spite of having good quality music. This led Vinod into frustration and impacted his health. As a result he left us for abodely heaven on 25th Dec 1959. (This story has been narrated by Vinod's son-in-law - Mr. Kelly Mistry)

Though his name depicted humor, Vinod was a serious composer and composed some great songs that music lovers still remember. Sadly, Vinod's career as a composer can be summarized in one of the lines of his own song:

अपनी अपनी किस्मत है, आबाद कोई बरबाद कोई।।

Kudos to him.

Today, I am presenting 2 of his best Hindi songs. You can watch the videos given above in the blog.

1) Lara Lappa Lara Lappa Layi Rakhda

This song has been inspired by a Punjabi folk song "Jutti Meri Jandiye Pahadiye De Naal". Main singers are G. M. Durrani and Lata; however you can hear Mohammad Rafi in the chorus. The lead male role in the film was played by Motilal - the actor who is remembered for the song "Zindagi Khwab Hai" in Raj Kapoor's film "Jaagate Raho". The female lead role was played by Meena Shorey who has few other hit films to her credit. The great lyrics by Aziz Kashmiri have added fervour to the tune of the song.

2) Kaga Re Jaa Re Jaa Re

This song is from the 1950 film "Wafa" starring Karan Dewan and Nimmi. This is perhaps the best song Vinod had composed. Knowing that Vinod was a hard core Punjabi, composing such a melodious sad tune would have been a challenge for him, but he has an outstanding work here. The song starts with a small piece on Violin (or perhaps Sarangi) and just before the words begin, one can hear Sitar onl briefly for few seconds, but what impact it creates on the song itself, beautiful! And the way the word "Sandesawa" has been composed and sung by Lataji is mesmerising to say the least.

Vinod's daughter - Veera Mistry - has narrated a short story about this song, about her interaction with the great Asha Bhosale, and how she was fortunate to hear this song - which was origininally sung by Lataji - from Asha ji herself. Such was the magic of this song that even a great singer like Asha ji could not resist herself. You can view her narration here.

Unfortunately, no video of the film "Wafa" or the song is available anywhere, hence you would only hear the audio on the video shared above.

That's all, friends, for today. Hope you could read till end, watched both the songs and enjoyed it. Please do share your comments, if any. Thank you.

References:

Saturday, 15 August 2020

अनमोल रतन - 10 : Queen of Laavani

Namaskaar Friends!

Here I am, once again, with another musical piece from the Golden Era of Hindi Film Music. I am extremely happy to present the 10th song of the Anmol Ratan series.

Thank you so much for your amazing response and kind words of appreciation so far. Keep them coming!

Today, I would like to present another sweet song from a 1951 Hindi film viz. Dholak. Hope you will like it.

English version of the blog is at the end of the Marathi version below.

Song #10: चोरी चोरी आग सी दिल में लगाकर चल दिये

Film : Dholak (1951)

Director : Roop K. Shorey

Cast : Ajit, Meena Shorey

Lyrics : Shyamlal Shams


Music Composer - Shyamsundar	Singer – Sulochana Kadam

आपण सर्वच जण हिंदी चित्रपटातील गाणी किती वर्षांपासून ऐकत आहोत? कमीतकमी २५-३० वर्षे तरी, बरोबर? आणि आजपर्यंत कमीतकमी दहा हजार वेळा तरी विविध गाणी ऐकली असतील ना? गायक, चित्रपट, संगीतकारांची नावेही बहुतेकांना पाठ असतील, हो ना? मग आता खाली नावे दिलेल्या व्यक्ती हिंदी चित्रसृष्टीत कोण म्हणून ओळखले जातात ते सांगता येईल का?

पी. रमाकांत, अविनाश व्यास, मुश्ताक हुसेन, डी. सी. दत्त, निसार बाझमी, श्यामबाबू पाठक, इंद्रवदन भट, रौफ उस्मानिया, राम पंजवानी, अजित मर्चंट

नाही ओळखत ना? तर हे सर्व आहेत हिंदी चित्रपटांचे संगीतकार !! कप्पाळावर हात मारून घेतलात ना? :-)

या सर्वांच्यात एक समान दुवा आहे तो म्हणजे या सर्वांनी सुलोचना कदम नावाच्या १९४५ ते १९६० या काळात प्रसिद्ध असलेल्या गायिकेकडून गाणी गाऊन घेतली आहेत.

कोण ही सुलोचना कदम? असा प्रश्न पडण्याआधीच सांगतो की सुलोचना कदम या दुसऱ्या तिसऱ्या कोणी नसून आपल्या सर्वांच्या ओळखीच्या लावणी सम्राज्ञी सुलोचनाबाई चव्हाण आहेत!

सुलोचनाबाईंचा जन्म मुंबईत गिरगाव इथला, इथेच फणसवाडीत त्या लहानाच्या मोठ्या झाल्या. त्यांचा भाऊ दीनानाथ कदम यांनी मेळा काढला होता; त्यात सुलोचनाबाई छोटी मोठी कामं करायच्या. घरातलं वातावरण बाळबोध. एकदा त्यांच्या भावाने वत्सलाबाई कुमठेकर यांनी गायलेल्या "सांभाळ ग दौलत लाखाची तुझ्या ज्वानीची" ही ध्वनिमुद्रिका घरी आणून लावली. ते गाणे सुलोचनाबाईंना खूप आवडले व त्या येता-जाता तेच गाणे म्हणायला लागल्या; पण हे त्यांच्या आईला अजिबात आवडले नाही व त्यांना आईचा मार खावा लागला.

एक दिवस त्यांच्या मेळ्यातील रंगभूषाकार दांडेकर हे लहानग्या अवघ्या १४ वर्षाच्या सुलोचनाला घेऊन संगीतकार श्यामबाबू पाठक यांच्याकडे गेले व तिच्या गाण्याची शिफारस केली. श्यामबाबूंनी छोट्या सुलोचनाला त्यांच्या "कृष्ण-सुदामा" या हिंदी चित्रपटात गायची संधी दिली, तेच सुलोचनाबाईंचे पहिले हिंदी गाणे.

इथून सुलोचनाबाईंची हिंदी चित्रपटातली कारकीर्द सुरु झाली. १९४७ ते १९५८ अशा ११ वर्षात त्यांनी एकूण ६० हिंदी चित्रपटांसाठी ४६ संगीतकारांकडे तब्बल १२५ गाणी गायली आहेत, हे फार थोड्या लोकांना माहिती असेल. त्यांच्या दुर्दैवाने त्यांनी गाणी गायलेले बरेचसे चित्रपट बॉक्स-ऑफिसवर अजिबात गाजले नाहीत. "ढोलक" हा त्यांचा सर्वात गाजलेला चित्रपट.

सुलोचनाबाईंची काही गाजलेली/सर्वोत्कृष्ट म्हणता येतील अशी ११ गाणी खालीलप्रमाणे:

हिंदी चित्रपटात सुलोचनाबाई १९४७ ते १९५८ एवढ्या व्यस्त होत्या की मराठी चित्रपटात गाणे गायला त्यांना १९६२ साल उजाडावे लागले. चित्रपट होता "रंगल्या रात्री अशा". हा चित्रपट मराठी चित्रसृष्टीतील एक मैलाचा दगड आहे. मोठमोठे कलावंत या चित्रपटात एकत्र आले होते. कथा - रणजित देसाई, गीते - जगदीश खेबुडकर, संगीत - पं. छोटा गंधर्व, वसंत पवार आणि दत्ता डावजेकर, कलाकार - सीमा देव, शाहू मोडक, अरुण सरनाईक, तबला - उस्ताद अल्लारखाँ आणि दिग्दर्शक राजा ठाकूर.

संगीतकार वसंत पवार यांच्या आग्रहाखातर आणि पती श्यामराव चव्हाण यांनी दिलेल्या पाठिंब्यामुळे सुलोचनाबाईंनी "मला हो म्हनतात लवंगी मिरची" ही लावणी म्हटली आणि ती प्रचंड गाजली. सुलोचनाबाईंनी पुढे अनेक लावण्या गायल्या व कित्येक प्रसिद्धही झाल्या. त्यांच्या आवाजात एक प्रकारचा दमदारपणा, मादकता तसेच दर्दही आहे. हे त्यांनी गायलेल्या असंख्य गाण्यांतून अनुभवायला मिळते. लावणीसारखा गाण्याचा शृंगारिक/मादक प्रकारही स्टेजवर पूर्ण सभ्यतेने, कुठलेही अंगविक्षेप अथवा हावभाव न करता केवळ गळ्यातून गाण्याला योग्य असे भाव दाखवणे हे कमालीचे कौशल्य सुलोचनाबाईंकडे आहे. त्यांच्या लावण्यांनी एके काळी महाराष्ट्रात अक्षरशः धुमाकूळ घातला होता असं म्हटलं तर वावगं होणार नाही. त्यामुळे आचार्य अत्रे यांनी सुलोचनाबाईंना "लावणी सम्राज्ञी" ही पदवी दिली. तेंव्हापासून तीच त्यांची ओळख बनली.

त्यांची गाजलेली मराठी गीते खालीलप्रमाणे:

अशा या गुणी गायिकेला प्रतिष्ठेचे दोन पुरस्कार मिळालेले आहेत - २०१० साली लता मंगेशकर पुरस्कार आणि २०१२ मध्ये संगीत नाटक अकादमीचा पुरस्कार. आज वयाची ८७ वर्षे पूर्ण केलेल्या सुलोचनाबाई आपला मुलगा प्रसिद्ध ढोलकीवादक विजय चव्हाण, सुना आणि नातवंडे अशा परिवारात शांतपणे आयुष्य जगात आहेत.

त्यांच्या उत्तम आरोग्यदायी दीर्घायुष्यासाठी त्यांना मनापासून शुभेच्छा.

आज सुलोचनाबाईंची २ गाणी सादर करणार आहे - एक हिंदी आणि दुसरे मराठी.

१९५१ साली प्रदर्शित झालेला "ढोलक" हा चित्रपट आहे आपले महाविद्यालयीन शिक्षण पूर्ण करून नोकरीच्या शोधात असलेल्या एक तरुण मुलगा व मुलीची गोष्ट. मोना ("लारेलाप्पा गर्ल" मीना शोरी) आणि मनोहर (अजित - हो, तोच अजित जो पुढे Mona Darling म्हणत खलनायक म्हणून प्रसिद्ध झाला) यांची ही गोष्ट. या चित्रपटात सुलोचनाबाईंची एकूण ४ गाणी आहेत आणि सर्व एक-से-एक आहेत. यातीलच एक प्रचंड गाजलेले गाणे म्हणजे "चोरी चोरी आग सी दिल में लगाकर चल दिये".

पंजाबी ठेका हे या गाण्याचे वैशिष्ट्य. "मौसम आया है रंगीन" आणि "छलक रहा है" या दोन आनंदी/मस्तीभऱ्या मूडमधल्या गाण्यांच्या विरुद्ध दर्दभरं असं हे खाली सादर केलेलं गाणं. "ढोलक" मधली चारही गाणी सुलोचनाबाईंनी अजरामर करून ठेवली आहेत. तुम्हाला आवडेल अशी आशा आहे.

दुसरं गाणं आहे सुलोचनाबाईंचे मराठी चित्रपटातील पहिले गीत. चित्रपट - रंगल्या रात्री अशा. संगीतकार वसंत पवार. हे गाणं म्हणजे पुढे बाईंची Signature बनलेली अस्सल मराठमोळी लावणी आहे. हे गाणे खास माझ्या अमराठी मित्रांसाठी देत आहे. धन्यवाद.

Friends,

Many of you would have been listening to songs from Hindi films for years, right? By now, you would perhaps have listened to more than 10,000 songs. You would be remembering its composers, singers, and perhaps lyricists. Now, try and identify who the following personalities belonging to Hindi Film Industry are:

P. Ramakant, Avinash Vyas, Mushtaq Hussain, D. C. Dutt, Nisar Bazmi, Shyambabu Pathak, Indravadan Bhatt, Rauf Usmania, Ram Panjwani and Ajit Merchant.

Dont' know? Quite possible! Each of them have composed music for more than one Hindi films of yesteryears, Yes!! Surprised??

Another common thing between all of them is that they all have got Sulochana Kadam to sing at least one of their compositions. Well, well, who is this Sulochana Kadam? She was one of the popular singers of Hindi films from 1947 to 1958. After her marriage she became Sulochana Chavan.

Sulochanabai was born in Girgaon, Mumbai and spent many years of her early life over there. Her brother Deenanath Kadam used to organize Mela (a Musical Entertainment event) wherein Sulochana used to sing songs. She had also acted in few Hindi and Gujarati films. One fine day, barely 14-year old Sulochan was introduced to Music Composer Shyambabu Pathak. He gave the little Sulochana her first break in Hindi films with a song in the film "Krishna Sudama". It was 1947. From there for next 11 years, Sulochanabai sang around 125 songs in 60 Hindi films composed by 46 Music directors!

She was unlucky in the sense that none of the movies except "Dholak" which had her songs were a hit at the box office. Thus, people could hardly remember her for her work in Hindi films.

Sulochanabai's 11 best Hindi songs:

Being a Maharashtrian, it was very surprising that Sulochanabai sang her first Marathi film song in 1962 for the Marathi milestone film "Rangalya Raatri Asha". Music Composer Vasant Pawar pursuaded Sulochanabai to sing a Laavani (folk song from Maharashtra) for him. With the strong support of her husband - Shyamrao Chavan - Sulochanabai not only sang the Laavani but later on went on to be the last word in Laavani singing so much so that she was called Queen of Laavani. Till date, this is her identitity for a common Maharashtrain.

From 1962 onwards, Sulochanabai sang number of Laavanis and all became extremely famous in Maharashtra. Her Laavani became a Must for the Marathi films of '60s and '70s which mainly resolved around stories from Rural Maharashtra and Tamasha (kind of musicle famous in Maharashtra) background. Her singing skills are so supreme that she could portray the romantic/exotic moods of the Laavani only through her singing, she did not have to use any other bodily means to do that. She used to the be symbol of utmost decency on the stage while performing Laavani, and yet she could portray all the emotions that the Laavani demanded. Hats off to her for these exemplary skills.

Some of best known Marathi Laavanis of Sulochana Chavan:

Jugalbandi is nothing but a musical duel on the stage

Sulochanabai has been conferred with the prestigious Lata Mangeshkar award in 2010 and the Sangeet Natak Academy award in 2012.

At 87, she is happily living her life along with her son Vijay - who himself is a famous Dholki player, daughter-in-law and grandchildren. Let's pray for her healthy long life.

Today, I am presenting 2 of her songs. The first song is from the 1951 Hindi film 'Dholak', It featured Ajit as the male lead Manohar (Ajit is mostly remembered as Villian in his later films and was famous for his "Mona Darling" dialogue) and the "Larelappa Girl" Meena Shorey as the female lead Mona. The story is about Manohar and Mona who hail from a small village, but have managed to complete their graduation and now looking for a job to repay the loan that Mona's father had obtained from a local Savkar. What happens thereafter in their journey to find the job is the entire movie. It's an entertaining movie, contains number of songs 4 of which have been sung by Sulochana Kadam.

The second one a Marathi song from the 1965 film 'Rangalya Raatri Asha'. This was a milestone movie in the Marathi film industry in the sense that it involved many greats. E.g. Director - Raja Thakur, Music Composers - Chhota Gandharv (famous name in Marathi Natya Sangeet), Vasant Pawar and Datta Davjekar, Ustad Alla Rakha have played Tabla prominently for this film and he has been credited separately in the titles of the movie, and then senior actors like Shahu Modak, Arun Sarnaik and Seema Dev play important lead roles. Plus the movie contains excellent songs which are remembered till date. All of these make "Rangalya Raatri Asha" a very special movie.

You will find the videos of both the songs above. Hope you will like it.

Thank you.

Sunday, 14 June 2020

Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 2

Namaskaar Friends!

Welcome to the second part of my blog on the legendary Sajjad Hussain.

If you haven't read Part-1 of this blog, please visit this link Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 1

English version of the blog is at the end of the Marathi version below.

My Rendezvous with Sajjad Hussain

१९८६-८७ साल असावे, कॉलेजचे दिवस होते, भरपूर वेळ असायचा. गाणी ऐकायला खूप आवडायची, त्यावेळी FM Radio नसल्यामुळे मनोरंजनासाठी फक्त विविध भारतीवर अवलंबून राहायला लागायचे. त्यावर बऱ्याचदा त्याकाळातील लोकप्रिय गाणी ऐकायला मिळायची. पुस्तके वाचायचा नाद होता. अशातच शिरीष कणेकर यांचे "गाये चला जा" हे पुस्तक हातात पडलं आणि वेड्यासारखा वाचत गेलो. त्यात वर्णन केलेले संगीतकार, गायक यांच्याविषयी नवनवीन माहिती मिळत गेली. लता, आशा, तलत, किशोर, रफी इ. ची अनेक जुनी गाण्यांचे उल्लेख त्या पुस्तकात होते. त्यामुळे उत्सुकता वाढली व आपल्याकडे ही गाणी हवीत असे वाटू लागले. त्याच पुस्तकात संगीतकार सज्जाद हुसैन यांच्यावरचा "कथा एका वेड्या कलावंताची" लेख वाचला, मनाला भिडला तो लेख. व्यावहारिक जगातील माणसांना वेडे, उर्मट वाटणारे सज्जाद प्रत्यक्षात कसे असतील याची उत्सुकता लागून राहिली. तोपर्यंत सज्जादची गाणी कधीही ऐकली नव्हती, पण लेखात उल्लेख केलेली गाणी ऐकावीत असे वाटू लागले.

आणि एक दिवस HMV ने प्रकाशित केलेला "यादों की बारात" नावाचा १२ कॅसेट्सचा संग्रह अलूरकरांकडून घरी घेऊन आलो. त्यात सज्जादची २ गाणी होती - "आज मेरे नसीब ने" (लता - हलचल) आणि "फिर तुम्हारी याद आयी ऐ सनम" (रफी-मन्ना डे - रुस्तम सोहराब). ही गाणी ऐकली आणि सज्जादच्या संगीताच्या प्रेमातच पडलो. काहीतरी जगावेगळं ऐकलं असं वाटून गेलं. तेंव्हापासून सज्जादना भेटता येईल का? जगाच्या दृष्टीने उर्मट असणारा माणूस प्रत्यक्षात कसा असेल? असे अनेक प्रश्न मनात येत राहिले. पण तो जमाना काही Internet/Google चा नव्हता की शोधलं आणि सापडलं. सज्जाद जिवंत आहेत का नाहीत हेही माहित नव्हते, तर ते कुठे राहतात, त्यांना भेटू शकू का हे समजणे तर खूप दूरचे होते.

अनेक वर्ष गेली. १९९४-९५ मुंबईत नोकरी करत होतो. अंधेरीला कंपनीच्या Guest House मध्ये राहायची सोय होती; कामाकरता नरिमन पॉइंटला जावे लागायचे. फक्त दुसरा आणि चौथा शनिवार सुट्टी असल्याने त्याच वेळी पुण्याला घरी यायचो, इतर वेळी चेंबूरच्या एका मित्राकडे जायचो अधून-मधून. तो स्वतः उत्तम हार्मोनियम वादक असल्याने आणि मी बऱ्यापैकी गात असल्याने कधी कधी मैफल जमायची. त्याला माझी जुन्या गाण्यांची आवड आणि त्यातून सज्जादचे प्रेम माहीत होते. त्यामुळे बऱ्याचदा सज्जादची गाणी म्हणायचो. असंच एकदा त्याच्याकडे मित्राचा मित्र - अमित दाते - आला होता, त्यावेळी परत सज्जादची गाणी म्हटली. त्यानंतर अमितने विचारले की सज्जादना भेटायचे आहे का? मी सुन्न झालो, २ मिनिटे आ वासला गेला, मला काही समजेचना. भानावर आल्यावर मी एवढेच विचारले "ते अजून जिवंत आहेत?" अमित म्हणाला हो, इथे माहीमलाच राहतात, माझे येणे-जाणे असते अधून-मधून, तुला भेटायचे असेल तर वेळ ठरवतो. मला गगन ठेंगणे झाले. अमितने रविवार १९ मार्च १९९५ सकाळी १० वाजताची वेळ ठरवली!!

नंतरचे काही आठवडे मी पूर्णपणे हवेत होतो. एकदाचा तो दिवस उजाडला. मी बरोबर पावणे दहा वाजता माहीम स्टेशनवर अमितला भेटलो, तिथून आम्ही सज्जाद जिथे राहत होते, त्या नाताळवाला बिल्डिंग मधील त्यांच्या घरी गेलो. "पुण्याहून तुमचा एक चाहता येणार आहे तुम्हाला भेटायला" असे अमितने सज्जाद साहेबांना सांगून ठेवले होते, बऱ्याच वर्षानंतर त्यांना कुणीतरी भेटायला येणार होतं, त्यामुळे ते बिचारे सर्व आवरून वाट बघत बसले होते.

सज्जाद साहेबांचे प्रथम दर्शन झाले ते साध्या पण पांढऱ्या शुभ्र झब्बा-लेंग्यात! त्यावेळी त्यांचे वय होते ७८, पण तब्येत खुटखुटीत दिसत होती! "आईए सप्रे साहब", सज्जादनी हसून स्वागत केले. त्यावेळी माझ्याकडे ना टेपरेकॉर्डर होता ना कॅमेरा. तसंही सज्जाद यांचा स्वभाव लक्षात घेता त्यांनी या दोन्हीला परवानगी दिली नसती. १०*१२ च्या त्यांच्या हॉल मध्ये गालिचे अंथरले होते, त्यावर आम्ही बसलो. इकडे तिकडे नजर फिरवताच दृष्टीस पडली ती फक्त वाद्य आणि वाद्यच! कोपऱ्यात सतार, बाजूला तंबोरा, तबला, हार्मोनियम, मेंडोलिन सगळे आपापली जागा घेऊन होते.

"काय घेणार" असं न विचारता सज्जाद साहेबांनी "काय ऐकणार, सप्रे साब" असं विचारलं. शांत, नम्र स्वर, समोरच्याच्या मनाचा वेध घेणारे डोळे, स्वतःच्या कर्तृत्वाबद्दल समाधान पण त्याच वेळेला बरंच काही गमावल्याची खंत मला त्यांच्या चेहऱ्यावर दिसली आणि मी भानावर आलो. मी जाताना २ याद्या घेऊन गेलो होतो, एक सज्जाद साहेबांच्या ऐकलेल्या गाण्यांची, आणि दुसरी न ऐकलेल्या. दोन्ही याद्या त्यांना दाखवल्या आणि म्हटलं "सज्जाद साब, तुमची न ऐकलेली गाणी आज ऐकण्याची इच्छा आहे". मंद स्मित करत त्यांनी कॉटखालची ट्रंक पुढे ओढली, आणि एक एक कॅसेट बाहेर काढायला सुरुवात केली. आणि नंतर सुरु झाली ती अविस्मरणीय मैफल!!

"भूल जा ऐ दिल मोहब्बत का फसाना" (लता - हलचल), "ये कैसी अजब दास्तां हो गयी है" (सुरैय्या - रुस्तम सोहराब), "जाते हो तो जाओ" (लता - खेल), "ये हवा ये रात ये चांदनी" (तलत - संगदिल) अशी एक से एक गाणी त्या गाण्यांचा महान संगीतकार स्वतः शेजारी बसून ऐकवत होता, एवढंच नाही तर प्रत्येक चालीमागची स्टोरी सांगत होता. सर्वच अविश्वसनीय होतं माझ्यासाठी! "लताजी की कई गानों की रिहर्सल यहीं हम जहाँ बैठे है न, इसी जगह हुई थी" असं त्यांनी सांगितल्यावर अंगावर शहारे आले! "यहीं पर एक गाने के रिहर्सल में मैंने लताजी को ठीक तरह से गाईये, ये नौशाद की धुन नहीं है असं म्हटलं होतं, सप्रे साब" असं कान पकडून सज्जाद साहेब एखाद्या अल्लड मुलासारखं हसत म्हणाले आणि मी थरारलो.

पुढे बोलता बोलता विषय सैगल साहेबांवर आला तेंव्हा सज्जाद म्हणाले "सैगल साहेब अतिशय प्रतिभावान गायक होते, पण दारूमुळे शेवटी शेवटी त्यांचे इतके वाईट दिवस आले की त्यांच्यावर नौशादकडे गायची वेळ आली (चित्रपट - शाहजहान). आणि त्याचे सैगल साहेबांना इतकं वाईट वाटलं म्हणे की (नौशादची गाणी गाऊन) "जब दिल ही टूट गया हम जी के क्या करेंगे" असं म्हणत अल्लाला प्यारे झाले" :-) सज्जाद साहेब मूड मध्ये आले होते!

सर्व गाणी ऐकून कान तृप्त झाले होते. नंतर सज्जाद साहेबांनी त्यांच्या मेंडोलिन वादनाच्या कॅसेट काढल्या, आणि एक एक राग विस्ताराने ऐकवायला सुरुवात केली. "मैंने इतनी मेहनत की है इस Instrument पे, आप अंदाजा नहीं लगा पाओगे। पुरे ३३ साल मैंने रियाज़ किया है तब जाकर कहीं अपना पहला Live Public Performance मैंने दिया" असं म्हणून त्यांनी १९५६ सालच्या एका मैफलीत अनेक दिग्गज समोर बसलेले असताना "हमें दिखाओ तो सही की इतना छोटासा वाद्य लेकर तुम Classical कैसा बजा सकते हो, देखेंगे" हे आव्हान स्वीकारून त्यांनी असा काही Performance दिला की सर्व दिग्गज लोक प्रचंड खुश झाले, खूप तारीफ केली. मल्लिकार्जुन मन्सूर, पं. रविशंकर यांनी स्वतःच्या हस्ताक्षरात सज्जादना लिहिलेली पत्रं त्यांनी दाखवली. माझा अंदाज चुकत नसेल तर पंडित रविशंकरांनी लिहिलं होतं "आपने हमारे सामने आज अलग ही दुनिया खडी कर दी!" हे सर्व दाखवताना सज्जाद साहेबांच्या चेहऱ्यावर प्रचंड समाधान होते. त्यांचा अमूल्य ठेवाच होता तो. मी व अमित आम्ही दोघेही अवाक होऊन पाहत होतो.

नंतर सज्जाद साहेब लताबद्दल भरभरून बोलले, त्यांचा आवाज ही त्यांना अल्लाने दिलेली देन आहे असं म्हणाले. लता अजूनही विचारपूस करते, खूप मदत करते असं सांगितलं. सज्जादची पाचही मुलं मेंडोलिन शिकली आहेत व मोठमोठ्या कलाकारांना साथ करतात, "अभी अभी एक लडका मद्रास में कॉन्सर्ट करके वापस लौटा है" हे सांगताना त्यांचा चेहरा अभिमानाने फुलून आला.

एक तास ठरवलेली वेळ, आता दुपारचे २ वाजले होते. मन आणि कान दोन्ही तृप्त झालं होतं. एका महान कलाकाराच्या शेजारी बसून त्यांच्याच चीजा ऐकण्याचे भाग्य मला लाभले होते, मी प्रचंड खुश होतो.

त्यानंतर ३-४ महिन्यांनीच २१ जुलै १९९५ रोजी सज्जाद साहेबांचे निधन झाले. मला तर असं वाटतं की ते मलाच भेटण्यासाठी थांबले होते, कारण बघा ना, कोण कुठला मी, त्यांच्या अनेक चाहत्यांपैकी एक, कधी काळी त्यांना भेटण्याचं स्वप्न बघितलेला, मला त्यांचा आगा-पिछा काही माहिती नव्हते. पण परमेश्वरानी माझे स्वप्न पूर्ण केले आणि जीवनाचे सार्थक झाले.

तेंव्हापासून मी लता मंगेशकरांना भेटण्याचे स्वप्न बाळगून आहे, आणि हे स्वप्नही पूर्ण होईल अशी खात्री आहे,

बघू या.

सज्जाद यांच्याच एका गाण्याचे शब्द वापरून मी त्यांना माझी आदरांजली वाहतो - फिर तुम्हारी याद आयी ऐ सनम, हम ना भुलेंगे तुम्हे अल्ला कसम!

तुम्हाला हा लेख आवडला असेल अशी आशा आहे.

सज्जाद यांची ४ अप्रतिम गाणी मी या भागात सादर करणार आहे. तीही तुम्हाला अतिशय आवडतील अशी खात्री आहे.

१) दर्शन प्यासी आयी दासी - गीता दत्त - संगदिल (१९५१) - गीतकार राजेंद्रकृष्ण

Darshan Pyaasi Aayi Daasi - Geeta Dutt - Sangdil (1951) - Lyricist Rajendra Krishna

हिंदी सिनेसंगीतातील सर्वोत्कृष्ट ३ भजनांमध्ये मी याचा निःसंकोचपणे समावेश करेन. लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट ही की हे भजन गाण्यासाठी सज्जादनी त्यांच्या favourite लता ऐवजी गीता दत्तला निवडले, आणि गीता दत्तने काय कमाल केली आहे! संपूर्ण गाण्यात ऐकू येत राहतात ते जलतरंग, बासरी आणि तबला. देवळात गायल्या जाणाऱ्या भजनासाठी घंटा वाजवण्याऐवजी जलतरंग हे Major वाद्य घेऊन केलेली दुसरी संगीत रचना माझ्या तरी ऐकिवात नाही, यासाठी सज्जाद साहेबांना सलाम.

२) दिल में समा गये सजन - तलत महमूद-लता मंगेशकर (संगदिल - १९५१) - गीतकार राजेंद्रकृष्ण

Dil Mein Samaa Gaye Sajan - Talat Mahmood - Lata Mangeshkar - Sangdil (1951) - Lyricist Rajendra Krishna

दिलीपकुमार आणि मधुबाला या जोडीवर चित्रित झालेलं हे एक अप्रतिम प्रेमगीत. परत एकदा सज्जादच्या खास Style ला शोभेशी या गाण्याची नांदी म्हणजेच Prelude मध्ये लताचा आवाज ऐका. १९८१ साली मुंबईतील षण्मुखानंद सभागृहात झालेल्या Mortal Men Immortal Melodies या कार्यक्रमात हिंदी सिनेजगतातल्या जुन्या-नव्या सर्व कलाकारांना बोलावून त्यांचा सत्कार करण्यात आला होता, व या निमित्ताने त्यांची गाणी सादर करण्यात आली होती. जेंव्हा लता आणि तलत साहेबांना स्टेजवर बोलावले तेंव्हा पार्श्वसंगीत म्हणून हे गाणे वाजवले होते, ती याची पावती होती की हे दोघांचे सर्वोत्कृष्ट द्वंद्वगीत आहे.

३) ऐ दिलरुबा नज़रें मिला - लता मंगेशकर (रुस्तम सोहराब - १९६३) - गीतकार जाँ निसार अख्तर

Ai Dilruba Nazaren Mila - Lata Mangeshkar - Rustam Sohrab (1963) - Lyricist Jaan Nisar Akhtar

काय आणि किती बोलू या गाण्याविषयी? हे लताचे सर्वोत्कृष्ट गाणे आहे असं मी मानतो. एक तर अरेबिक संगीत, त्यातील मुरकती/हरकती सर्व काही अरेबिक ढंगाने. सर्वात महत्वाचे लताचा Amazing Voice Control! इतकी अफलातून चीज सज्जादना कशी सुचली असेल हे एक परमेश्वरच जाणे. गाणे जेमतेम एका कडव्याचे आहे, शेवटचे १ मिनिट आणि १८ सेकंद फक्त लताची "आ आ आ" अशी आलापी, "ऐ दिलरुबा" हे शब्द आणि पार्श्वसंगीत बस्स एवढेच ऐकू येते, पण त्याचा प्रभाव खूप वेळ राहतो आपल्यावर! पियानो, व्हायोलिन, तबला/बोन्गो आणि मेंडोलिन या चार वाद्यांवर अवघे गाणे पेलले आहे. Youtube वर जाऊन इतर गायकांनी हे गाणे गायचा जो प्रयत्न केला आहे तो बघितला की लताची ताकद कळते, आणि सज्जाद आणि लता दोघांच्या प्रतिभेपुढे मान आपोआप झुकते.

४) फिर तुम्हारी याद आयी ऐ सनम - रफ़ी, मन्ना डे आणि सादत खान - रुस्तम सोहराब (१९६३) - गीतकार क़मर जलालाबादी

Phir Tumhari Yaad Aayi Ai Sanam - Mohd. Rafi, Manna Dey and Sadat Khan - Rustam Sohrab (1963) - Lyricist Qamar Jalalabadi

सज्जाद साहेबांचे आणखी एक कमाल गाणे! ही कव्वाली आहे, पण यात एकही टाळी वाजवलेली नाही! युद्धाला तयार असलेले सैनिक आपल्या बायकोची/कुटुंबियांची आठवण काढून हे गीत गातात, कोरसही अप्रतिम. प्रेमनाथ, मुमताज आणि पृथ्वीराज कपूर यांच्या प्रमुख भूमिका असलेल्या या चित्रपटातील सर्वच्या सर्व म्हणजे पाचही गाणी खूप गाजली.

तुमच्या प्रतिक्रिया जरूर कळवा, लेख आवडला असेल तर कृपया शेअर करा. धन्यवाद.

Friends,

It was 1986-87, those were wonderful College days, used to have lots of free time, so my main hobbies were to read and listen to songs on Vividh Bharati since that was the only Entertainment in those days. One day, I happened to read a Marathi book titlted "Gaaye Chala Jaa" by Shirish Kanekar. It contained different chapters on famous Singers, Music Directors from the Hindi Film Industry. I was glued to the book so much so that I started wondering if I will every be able to have the songs mentioned in the book, if I will ever be able to meet the personalities about whom the author had written with so much passion and empathy. Particularly, I got intrigued by a Music Director of yesteryears viz. Sajjad Hussain about whom there was a full chapter "Katha Eka Vedya Kalavantachi" (Story of a Crazy Artist). Reading about him and his idiosyncrasies, it got me thinking what would have gone wrong with a person who looked to be a straight talker, why then he still considered as the Best Musician of those years.

In few years time, I purchased a 12-cassette set viz. "Yaadon Ki Baaraat" published by HMV. It carried 2 songs of Sajjad - "Aaj Mere Naseeb Ne" from Hulchul (1951) and "Phir Tumhari Yaad Aayi Ai Sanam" from Rustam Sohrab (1963). When I listened to those songs, I felt that this is something totally different from what I used to hear on Vividh Bharati! My gosh!! How could Sajjad even think of such compositions!!? Slowly, I got drawn to the songs composed by the legend called Sajjad Hussain. I wanted to meet him in person, but had no idea whether he was alive and if so his whereabouts, so the dream remained at the back of my mind for number of years.

Cut to 1994-95, I used to work in Mumbai (erstwhile Bombay). On some week ends, used to visit my friend in Chembur who himself was a good harmonium player. He knew about my passion of Old Hindi Songs, and Sajjad in particular, so we used to have a small mehfil at his place with lots of Sajjad's songs. In one such Mehfil, I got introduced to his friend - Amit Date - who also was a fan of Sajjad. Out of nowhere, Amit asked me if I want to meet Sajjad, and I was spellbound!! I couldn't react for a minute or two, and when I got my senses back, the only question I asked him was "Is he still alive?". When Amit affirmed that not only Sajjad saab is alive, he lives in Mahim, I was pleasantly surprised and requested him to ask for him time. He finalized 10AM on 19th March 1995, it was a Sunday.

I couldn't be happier, was eager to meet him, my dream of years (out of nowhere) was going to come true, so was just waiting for the day. And the day arrived! It was a pleasant Sunday morning in Mumbai on 19th March 1995. I met Amit at 9:45am and both of us travelled to Natalwala Building where Sajjad used to live in a small flat on the first floor.

"Aaiye Sapre saab" were the words with which I was greeted by Sajjad saab. Wearing a white Salwar and Kurta, Sajjad bore a very simple look and was polite to the core. Amit had told him that one of his fans from Pune wants to meet him, it was after a long long time, that someone had desired to meet him! And Sajjad saab seemed to be as eager as me! He had the reason for not being suscpicious of my intentions, since I had carried only one notebook, no camera, no taperecorder. We sat down comfortably on a maroon-coloured carpet. It was a small 10*12 ft. hall, neatly maintained and clean. All the corners had one or other instrument like Tambora, Violin, Mandolin, Sitar, Tabla, etc. The environment was completely musical!

Normally, when guests arrive, the first question we would ask is "What will you have?". Instead, Sajjad asked me "What would like to listen today?" I presented him 2 lists - one was having his songs that I had already heard, and the other one was the songs that I had not heard and wanted to hear. There was a gentle smile when he saw both the lists. He opened a small trunk (briefcase) which contained loads of cassettes of his songs. And I felt, how valuable this Khajana would be! I did not know that it was just a beginning of a 4-hour long mehfil.

"Bhul Ja Ai Dil Mohabbat Ka Fasana" (Lata - Hulchul), "Yeh Kaisi Ajab Dastan Ho Gayi Hai" (Suraiyya-Rustam Sohrab), "Jaate Ho To Jaao" (Lata - Khel), "Yeh Hawa Yeh Raat Yeh Chandani" (Talat-Sangdil) ... it was a grand start to our meeting. And I was awestruck to be sitting besides the legend and listening to the stories behind composition of every song, his thought process to have composed it the way he did and many other interesting anecdotes. It was simply unbelievable! "Lataji, sing carefully, this is not Naushad song" - Sajjad saab said, with an innocent smile on his face, how he had warned The Lata, and I got goosebumps.

Later, the discussion turned to the great Kundan Lal Saigal - the first Singing Super Star of the Hindi Film Industry. Sajjad saab said he had great respect for Saigal saab, he was an outstanding and gifted singer, however his addiction for liquor was his undoing particularly in his last days. The luck ran away from Saigal when he had to sing for Naushad - Sajjad continues his story on Saigal - and that made Saigal feel so bad that he sang "Jab Dil Hi Toot Gaya Hum Jee ke Kya Karenge" for Naushad in "Shahjehan" (meaning My heart is broken by singing Naushad's songs, I better die now) and expired soon after, Sajjad says with a wry smile on his face.

After listening to his film songs, Sajjad saab turned to what he liked most, his performances on Mandolin. He said "Sapre saab, I trained myself and practiced for 33 long years before giving my first public performance, you won't be able to judge my hardship". He remembered his performance from a 1956 concert in Kolkata (erstwhile Calcutta) which was attended by legends like Pt. Vinayakbua Patwardhan, Ali Akbar Khan, Pt. Ravishankar, Mallikarjun Mansur, etc. Sajjad took up the challenge of playing Hindustani Classical music on a small instrument like Mandolin, and what a performance he delivered, it was just awesome! Sajjad still seemed to remember every detail of that concert, showed us the hand written letters by Mallikarjun Mansoor and Pt. Ravishankar in which they had praised Sajjad's performance. If I am not mistaken, Pt. Ravishankar had written "Aapne to hamare saamane alag hi duniya khadi kar di" (You took us to a completely different world with your performance). We could observe the complete sense of achievement and satsfaction on Sajjad's face when he was showing all that to us. Both myself and Amit were still in a shock to hear/see all the Khajana that Sajjad had.

Sajjad also spoke very highly of Lata Mangeshkar. According to him her voice and talent is Allah's gift to her. He mentioned that Lata is still in touch with him, helps him a lot when needed. He also mentioned that all of his 5 sons - Mustafa, Noor, Nasir, Yusuf and Abdul play Mandolin. One of them had just returned from Chennai (erstwhile Madras) from a concert. A father was speaking very proudly of his sons!

We had fixed up an hour for the meeting; it was 4 hours - 2PM!! And Sajjad saab was still going great. However we had to leave him there. My dream had come true finally. I left the place with the hear filled with joy and gratitude to a man who gave so many wonderful compositions - a true Legend.

Sajjad saab expired on 21st July 1995 just 4 months after our meeting. Till date, I continue to feel that I was destined to meet him, and he was also waiting to see one of his truest fans. I was blessed to have met him. Since then, I started following my second dream of meeting Lata Mangeshkar in person - I am confident that it too will happen soon. Let's see.

I pay my respect to Sajjad saab with words from one of his famous songs - Phir Tumhari Yaad Aayi Ai Sanam, Hum Na Bhoolenge Tumhe Allah Kasam.

Hope you would have liked this story.

I will now present 4 of Sajjad's best songs. Hope you will like those too.

1) Darshan Pyaasi Aayi Daasi - Geeta Dutt - Sangdil (1951) - Lyricist Rajendra Krishna

This is a Bhajan (devotional song); I would not hesitate to rate this song in Top 3 Bhajans in Hindi films. Notable thing is that Sajjad chose Geeta Dutt over Lata to deliver this song, and she did not disappoint. The composition mainly comprises of Jaltarang, Flute and Tabla. Jaltarang being used to portray sound of the bells in the temple, what an idea, Sirji!!

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

2) Dil Mein Samaa Gaye Sajan - Talat Mahmood - Lata Mangeshkar - Sangdil (1951) - Lyricist Rajendra Krishna

This is a romantic duet filmed on Dilip Kumar and ever beautiful Madhubala. Please note the prelude of the song and Lata's young scintillating voice. In 1981, there was programme viz. "Mortal Men Immortal Melodies" held at Shanmukhanand Hall in Mumbai. The aim was to present all the artists of the Hindi Film industry from yesteryears till date and their work. Many legends including Noorjehan had attended that programme. When Talat and Lata were called on the stage, the song that was played in the background was "Dil Mein Samaa Gaye Sajan". It was a testimony that this is and will remain the best duet of Talat and Lata.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

3) Ai Dilruba Nazaren Mila - Lata Mangeshkar - Rustam Sohrab (1963) - Lyricist Jaan Nisar Akhtar

What can I say about this song? Simply out of the world! I consider this to be Lata's Best Song ever. The composition is Persian/Arabic and uses Piano, Violin, Mandolin and Tabla/Bongo majorly. Amazing voice control by Lata. The song has only one stranza. The last 78 seconds is only Aalaap and words "Ai Dilruba" along with background music, but the song leaves a longlasting impact on us. Hats off to Sajjad saab for this Gem!

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

4) Phir Tumhari Yaad Aayi Ai Sanam - Mohammad Rafi, Manna Dey and Sadat Khan - Rustam Sohrab (1963) - Lyricist Qamar Jalalabadi

This is a unique Kawwali in the sense that it does not contain any hand clap - quite unusual to this type of song. And yet it gives a feel of a pure Kawwali, that's Sajjad for you! Listen to the chorus singing along with the background score. Simply amazing. The Movie had Premnath, Mumtaz and Prithviraj Kapoor in lead roles. All the 5 songs from this film became popular.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

Hope you liked this story. Please do let me know your feedback. Thank you!

Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 1

Namaskaar Friends!

Once again, I am extremely happy to present some more musical pieces from the Golden Era of Hindi Film Music. This time I will be presenting few songs from one of my favorite music composers - Sajjad Hussain. Sajjad was the master of Mandolin, one of the most difficult instruments to play classical music. He was also known for his extremely complex and out of the world compositions for the Hindi films from 1950's and 1960's.

He was a real genius who enthralled the contemporary musicians and audience with his immicable Mandolin performances and Song compositions.

This blog has 2 parts - this is the first part which contains general information about Sajjad and 4 of his selected songs, while the second part contains an interesting stroy about my face-to-face meeting with Sajjad and 4 of his best songs.

You can read the second part at this link Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 2.

English version of the blog is at the end of the Marathi version below.

The Legend

"सज्जादची गाणी म्हणायला सगळ्यात अवघड, पण त्यापासून मिळणारा आनंदही तेवढाच मोठा. सज्जाद तऱ्हेवाईक असेल; पण अस्सल कलावंत होता" - तलत महमूद (संदर्भ: "गाये चला जा" - शिरीष कणेकर)

"सज्जादच्या प्रत्येक गाण्यात तो अशा काही करामती करतो, की आम्ही संगीतकारही त्याला मानतो. अफलातून संगीतकार; पण माणूस डोक्याने पार गेला. निव्वळ माथेफिरू! - संगीतकार के. दत्ता (दत्ता कोरगावकर) (संदर्भ: "गाये चला जा" - शिरीष कणेकर)

"सज्जाद हुसैन यांना मी मानतो. बादशहा होते संगीतातले. एकेक अशा चीजा देऊन गेलेत की तौबा तौबा" - संगीतकार ओ. पी. नय्यर (संदर्भ: "गाये चला जा" - शिरीष कणेकर)

"सज्जादसारखा संगीतकार हा शतकातून एखादा होतो" - नूरजहाँ

"Sajjad was the only original composer we ever had. All of us at some point have been inspired by something or other. But every note of Sajjad's is original" - संगीतकार अनिल विश्वास (Ref. "Yesterday's Melodies Today's Memories" by Manek Premchand)

"Sajjad Sahab was a misunderstood artist. He was simply a perfectionist. He loved Arabic music and would demonstrate how to sing. He disliked loud Alaap and taught me to sing in a feather-light, effortless manner. You know, there is little one can do with the Mandolin. But Sajjad Sahab performed Meend and Taan, which is surprising. He was so sharp that he could instantly tell when a musician hit a wrong note" - लता मंगेशकर (Ref. Times of India dated 15th June 2017)

हिंदी चित्रपटसृष्टीतल्या दिग्गजांची सज्जाद हुसैन यांच्याविषयीची वरील मते वाचली की त्यांचे मोठेपण लक्षात येते, अर्थात जे सज्जादना प्रत्यक्ष भेटलेत त्यांना हे कळेल की खुद्द सज्जादना अशा कुठल्याही प्रशस्तिपत्रकाची अपेक्षा नव्हती. विलक्षणच माणूस होता तो, अतिशय बुद्धिमान आणि कदाचित त्यामुळेच प्रचंड स्पष्टवक्ता! अर्थात त्यांच्या स्पष्ट बोलण्याला उर्मटपणाची थोडीशी किनार असेल, त्यामुळे खूप माणसे दुखावली गेली; ज्याचा परिणाम म्हणून सज्जादनी फक्त २४ चित्रपटांना संगीत दिले - त्यातील प्रदर्शित झालेले चित्रपट १९, या १९ पैकी एक सिंहली आणि एक तेलुगू भाषेतील; म्हणजे हिंदी चित्रपटांची संख्या १७, त्यातील ३ चित्रपटांना सहसंगीतकार म्हणून. म्हणजे स्वतंत्रपणे संगीत दिलेले हिंदी चित्रपट फक्त १४, तरी तब्बल १०५ गाणी त्यांच्या नावावर आहेत, आहे का नाही कमाल?!

१५ जून १९१७ रोजी सीतामौ या मध्य प्रदेशातील एका खेड्यात जन्मलेल्या सज्जादना लहानपणीच वडील - मोहम्मद अमीर खान - यांनी सतार शिकवायला सुरुवात केली. थोड्याच वर्षात सज्जादनी वीणा, व्हायोलिन, बासरी, पियानो, जलतरंग, बँजो, क्लॅरोनेट, मेंडोलिन, Accordion, स्पॅनिश गिटार, Hawaiin Guitar अशी तब्बल १६ प्रकारची वाद्ये आत्मसात केली. त्यामुळे सज्जादना चित्रपट संगीत क्षेत्रात One Man Orchestra म्हणून ओळखायचे. यातील मेंडोलिन या वाद्यावर त्यांनी जबरदस्त हुकूमत मिळवली. वडिलांनी त्यांची आवड ओळखून त्यांना स्वतः एक मेंडोलिन बनवून दिले. पुढे कित्येक वर्षे ते हेच मेंडोलिन वाजवायचे. अनेक वर्षांनंतर मुंबईमध्ये सज्जादना रहीम सॉलोमन नावाच्या ज्यू मेंडोलिन वादकाने एक Professional Mandolin भेट म्हणून दिले.

Noorjehan - Photo Courtesy: Lyricsbogie

Photo Courtesy: Cinestan.com

१९३७ साली सज्जाद मुंबईला चित्रपटसृष्टीत नशीब आजमवायला आले. सुरुवातीची काही वर्षे सोहराब मोदींच्या मिनर्व्हा मूव्हीटोन आणि नंतर वाडिया मूव्हीटोन यामध्ये नोकरी केल्यानंतर सज्जादनी मीर साहेब आणि रफिक ग़ज़नवी यांचे संगीत सहाय्यक म्हणून काम केले. पुढे त्यांनी संगीतकार हनुमान प्रसाद यांचे सहाय्यक म्हणून काम करायला सुरुवात केली. १९४४ साली आलेल्या "गाली" या चित्रपटामध्ये सज्जाद यांना २ गाणी स्वतंत्रपणे संगीतबद्ध करायची संधी मिळाली. त्याच वर्षी शौकत हुसेन (नूरजहाँ यांचे पती) दिग्दर्शित "दोस्त" चित्रपट हा सज्जाद यांचा स्वतंत्रपणे संगीत दिलेला पहिला चित्रपट ठरला. त्यात नूरजहाँ यांनी ४ गाणी गायली, त्यातील "कोई प्रेम का देके संदेसा" आणि "बदनाम मोहब्बत कौन करें" ही २ गाणी प्रचंड गाजली. पण शौकत हुसेन यांनी या गाण्यांचे श्रेय सज्जाद यांच्या संगीताला न देता नूरजहाँच्या गायकीला दिले, दुखावल्या गेलेल्या सज्जादनी नंतर कधीही नूरजहाँ बरोबर काम केले नाही, आणि रसिक एका मेजवानीला मुकले!

१९४६ साली प्रदर्शित झालेल्या "१८५७" नावाच्या चित्रपटात तत्कालीन प्रख्यात गायिका सुरैय्या आणि शमशाद बेगम या सज्जाद यांची गाणी प्रथमच गायल्या, आणि सर्व गाणी तुफान गाजली. विशेषतः "ग़म-ए-आशियाना सताएगा कब तक", "फिर हो गयी उनसे बात" आणि "उम्मीदों का तारा किस्मत पे" ही सुरैय्याची गाणी. सुरेंद्र आणि सुरैय्यानी गायलेल्या "तेरी नज़र में मैं रहूं मेरी नज़र में तू" या गाण्याने तर धुमाकूळ घातला.

१९५०, १९५१ आणि १९५२ ही तीन वर्षे सज्जाद यांच्या कारकिर्दीतील सर्वोत्कृष्ट वर्षे म्हणता येतील. कारण या तीन वर्षात त्यांनी एक-से-एक चित्रपट दिले व आपल्या कौशल्याची, सामर्थ्याची जाणीव सिनेजगताला करून दिली. १९५० साली आलेले "खेल" आणि "मगरूर", १९५१ साली आलेले "हलचल" आणि "सैय्यां" आणि १९५२ साली आलेला "संगदिल" हे ते चित्रपट होत.

Dilip Kumar and Shammi in Sangdil

"संगदिल" चित्रपटातील तलत महमूद यांनी गायलेले "ये हवा ये रात ये चांदनी" हे गाणे प्रचंड लोकप्रिय झाले आणि आजही आहे. या गाण्याचे तब्बल १७ टेक झाले होते. असं म्हणतात की मदन मोहन यांनी त्यांच्या "आखरी दाँव" चित्रपटात रफी साहेबांनी गायलेले अणि लोकप्रिय झालेले "तुझे क्या सुनाऊँ मैं दिलरुबा" हे गाणे "ये हवा ये रात" ची सहीसही नक्कल होती, त्याबद्दल सज्जाद यांची प्रतिक्रिया "अब मेरे गाने तो क्या उसकी परछाइयाँ भी चलने लगी है" अशी होती! तर मदनमोहन म्हणाले की "मला चोरी करायला सज्जादपेक्षा अधिक चांगला संगीतकार कोण मिळाला असता?"

१९५५ सालच्या "रुखसाना" चित्रपटात आशा भोसले, मुबारक बेगम आणि किशोरकुमार यांची गाणी आहेत. त्यातील आशाचे "तुम्हे हम याद करते हैं" आणि "दर्द भरी किसी की याद" ही २ गाणी ऐकण्यासारखी आहेत. किशोर-आशा जोडीचे "तेरे जहाँ से चल दिए" हे गाणे खूप गाजले.

१९५५ नंतर सलग ८ वर्षे सज्जाद यांना कुठलेही काम मिळाले नाही, त्याला कारण त्यांचा तापट स्वभाव आणि त्यामुळे दुखावले गेलेले अनेक निर्माते, दिग्दर्शक, गीतकार आणि अभिनेते. याबद्दलचे अनेक किस्से जगजाहीर आहेत त्यामुळे इथे त्यांची उजळणी करत नाही.

१९६३ साल उजाडले. निर्माता रामसे आणि दिग्दर्शक विश्राम बेडेकर यांनी "रुस्तम सोहराब" नावाचा चित्रपट बनवण्याचे ठरवले. चित्रपटाची कथा एका पर्शियन काव्यावर आधारित होती, त्यामुळे निर्मात्यांना असा संगीतकार हवा होता ज्याला पर्शियन/अरेबिक संगीताची जाण असेल. त्यांच्यासमोर फक्त एकच नाव आले - सज्जाद हुसैन. आणि सज्जादनी परत एकदा ८ वर्षानंतर आपला संगीताचा खजिना रिता केला. चित्रपटात एकूण ५ गाणी आहेत. त्यातील लताचे "ऐ दिलरुबा नजरे मिला" आणि सुरैय्याचे "ये कैसी अजब दास्ताँ हो गयी है" ही गाणी त्यांची वैयक्तिक Signature Songs बनली आहेत असं म्हटलं तर अतिशयोक्ती होणार नाही.

१९५० च्या "खेल" मध्ये लता मंगेशकर प्रथमच सज्जाद यांच्या संगीत दिग्दर्शनाखाली गायल्या. लता आणि सज्जाद या दोघांनी एकत्र फक्त १४ गाणी केली आहेत, पण प्रत्येक गाणं हे मोत्यांच्या माळेतील मोत्यासारखे शुद्ध आणि चमकदार आहे. लता आणि सज्जाद दोघांनाही एकमेकांविषयी अपार आदर होता. कधीही कुणाविषयी फारसं चांगलं न बोलणारे सज्जाद खालील व्हिडिओ मध्ये लताविषयी काय म्हणताहेत बघा: (सज्जाद यांचे Live Video जवळपास नाहीतच, त्यामुळे हा Video अतिशय दुर्मिळ असाच आहे)

2 Legends - Sajjad and Lata

लता-सज्जाद यांनी अजरामर केलेली खालील गाणी ऐका/पहा म्हणजे मी जे म्हणतोय त्याचा प्रत्यय तुम्हाला येईल:

या गाण्याबद्दल पं. हृदयनाथ मंगेशकरांनी एक आठवण सांगितली आहे ती येथे ऐका

आश्चर्य म्हणजे "सिर्फ लता और नूरजहाँ गाती है, बाकी सब रोती है" असं म्हणणाऱ्या सज्जादने इतर गायक-गायिकांकडूनही काही अप्रतिम गाणी गाऊन घेतली आहेत, वानगीदाखल खालील गाणी बघा...

गाणे	गायक	चित्रपट
ये कैसी अज़ब दास्ताँ हो गयी है	सुरैय्या	रुस्तम सोहराब (१९६३)
टूट गया हाए टूट गया	राजकुमारी, शमशाद बेगम अणि मोहम्मद रफ़ी	मग़रूर (१९५०)
तेरी नज़र में मैं रहूँ	सुरेंद्र-सुरैय्या	१८५७ (१९४६)
मैं हूँ भोली सी नार	सुलोचना कदम	रुपलेखा (१९४९)
मेरी जान मोहब्बत करो चुपके	शमशाद बेग़म	सैय्यां (१९५१)
हुस्नवालों से कभी आँख मिलाया	मुबारक बेग़म	रुखसाना (१९५५)
तेरे जहाँ से चल दिए	किशोरकुमार-आशा भोसले	रुखसाना (१९५५)
अब देर हो गयी वल्लाह	आशा भोसले	रुस्तम सोहराब (१९६३)

"रुस्तम सोहराब" च्या यशानंतर परत एकदा सज्जाद गायब झाले. १९७३ साली आलेला "मेरा शिकार" आणि १९७७ सालचा "आख़री सजदा" हे चित्रपट त्यांचे शेवटचे चित्रपट ठरले, यातील संगीत अतिशय टुकार होते. १९७७ पासून ते २१ जुलै १९९५ त्यांच्या निधनापर्यंत पर्यंत सज्जाद जवळपास अज्ञातवासातच होते. असं म्हणतात की त्यांच्या अंत्ययात्रेत खय्याम आणि पंकज उदास वगळता चित्रसृष्टीतील कोणीही मान्यवर आले नव्हते!

सज्जाद यांची पाचही मुले आज मेंडोलिन वादनाचे कार्यक्रम करतात. मुस्तफा, नूर, युसूफ, नासिर आणि अब्दुल. यापैकी मुस्तफा, नूर आणि नासिर हे Top Grade Artists आहेत आणि अनेक मोठ्या कलाकारांबरोबर मेंडोलिनची साथ करतात.

आज मी सज्जाद यांची एकूण ८ गाणी सादर करणार आहे त्यांच्या वैशिष्ट्यांसकट. १०५ गाण्यातून ८ गाणी निवडणे महाकठीण काम होते! गाणी निवडताना गाण्याचा मूड, त्याचे संगीत, गाण्याचा प्रकार, गायक/गायिका, चित्रपट यात विविधता असेल याकडे लक्ष दिले आहे. अर्थात ८ पैकी ४ गाणी लताची आहेत! तुम्हाला ही गाणी आवडतील अशी आशा आहे.

१) बदनाम मोहब्बत कौन करें - नूरजहाँ - दोस्त (१९४४) - गीतकार शम्स लखनवी

Badnaam Mohabbat Kau Karen - Noorjehan - Dost (1944) - Lyrics Shams Lakhnavi

स्वतंत्र संगीतकार म्हणून सज्जाद यांचा हा पहिला चित्रपट आणि त्यात समोर नूरजहाँ यांच्यासारखी प्रख्यात अभिनेत्री-गायिका. एखाद्याला दडपण आले असते, पण सज्जाद डगमगले नाहीत; त्यांनी असा काही समा बांधला की प्रत्यक्ष नूरजहाँ थक्क झाली! या चित्रपटात नूरजहाँ यांनी एकूण ५ गाणी गायली आणि सर्व गाणी अतिशय लोकप्रिय झाली। नूरजहाँ यांनी एका मुलाखतीत त्यांच्या सर्वोत्कृष्ट गीतांमध्ये या गाण्याचा समावेश केला होता. "बदनाम" शब्दातील लडिवाळपणा आणि त्यानंतर लगेचच येणारा Pause हा या गाण्याची सुंदरता वाढवतो.

२) ग़म-ए-आशियाना सताएगा कब तक - सुरैय्या - १८५७ (१९४६) - गीतकार मोहन सिंग

Gham-e-Aashiyana Satayega Kab Tak - Suraiyya - 1857 (1946) - Lyrics Mohan Singh

१८५७ सालच्या भारताच्या पहिल्या स्वातंत्र्ययुद्धावर आधारित हा चित्रपट १९४६ सालातील सर्वाधिक व्यवसाय करणारा चित्रपट होता; याचे बरेच श्रेय सज्जाद यांच्या संगीताला जाते. सुरैय्या या तत्कालीन प्रसिद्ध गायिका अभिनेत्रीचा सज्जाद यांच्याबरोबरचा हा पहिला चित्रपट. या चित्रपटात तिने एकूण ४ गाणी गायली होती. "मेरी हो गयी उनसे बात", "उम्मीदों का तारा किस्मत पे" ही तिची गाणी खूप गाजली होती. सुरैय्या आणि सुरेंद्र यांचे "'तेरी नज़र में मैं रहूं" हे गाणेही तुफान गाजले होते. इथे सादर केलेल्या गाण्यात तरुण सुरैय्या गात आहे. शेवटच्या कडव्यातील उंच स्वरमालिका आपल्याला बाबूजींच्या (सुधीर फडके) संगीतशैलीची आठवण करून देते.

३) लूटा दिल मेरा हाए आबाद होकर - लता मंगेशकर - हलचल (१९५१) - गीतकार खुमार बाराबंक्वी

Loota Dil Mera Haaye Aabaad Hokar - Lata Mangeshkar - Hulchal (1951) - Lyricist Khumar Barabankwi

३ गाण्यांचे संगीत करून सज्जाद यांनी हा चित्रपट सोडून दिला; उरलेली गाणी मोहम्मद शफी यांनी पूर्ण केली. या गाण्याचे मला जाणवलेले वैशिष्ट्य म्हणजे याची नांदी (Prelude) - पार्श्वसंगीत सुरु होण्याआधी गायकाने म्हटलेल्या ओळी - नर्गिसचा Close-up आणि लताजींचे करुण स्वर "बहार आयी मगर दिल के फूल खिल न सके, हम उनको पा के भी अफसोस उनसे मिल न सके". या दोन ओळीच सांगून जातात पुढे येणाऱ्या लाजवाब संगीताबद्दल. संपूर्ण गाण्यात व्हायोलिनचा अप्रतिम वापर, विशेषतः दोन कडव्यांच्या मध्ये उंचावरून अलगदपणे घरंगळत येणारे स्वर. लताजींच्या "आबाद", "बरबाद", "आझाद" या शब्दांवरच्या छोट्याशा मुरकी. आणि पहिल्या आणि शेवटच्या कडव्याची चाल एकसारखी असताना, सज्जाद दुसऱ्या कडव्याच्या पहिल्या ओळीची चाल एवढी अफलातून वेगळी देतात (पण मीटर तोच) की आपण थक्क होतो! सज्जाद यांची ३ गाणी आणि मोहम्मद शफी यांची गाणी ऐकली की दर्जातील फरक स्पष्टपणे जाणवतो. गाणे ऐकाच.

४) ख़यालों में तुम हो नज़ारों में तुम हो - लता मंगेशकर - सैय्यां (१९५१) - हसरत जयपुरी

Khayalon Mein Tum Ho Nazaron Mein Tum Ho - Saiyan (1951) - Lyricist Hasrat Jaipuri

For a change, आनंदी मूड मधले सज्जाद यांचे हे गाणे खरं तर आहे एक स्वप्नगीत जे स्वप्न बघते आहे या चित्रपटाची नायिका सैंय्या (मधुबाला). तिच्या स्वप्नात येतात दोन राजकुमार - विजय (अजित - तोच Mona Darling वाला) जो आहे जरासा लाजाळू, पण सज्जन माणूस, आणि दुसरा त्याचा भाऊ रज्जो (सज्जन - हो, तोच "विक्रम और वेताळ" या TV मालिकेतील वेताळ) जो आहे उर्मट, धीट आणि अगाऊ प्रेमवीर. संपूर्ण गाण्यात केलेला कोरसचा अप्रतिम वापर आणि तोही सहगायन करताना, संपूर्ण गाण्याचे Orchestration केवळ लाजवाब आहे. गाणे सुरु होण्याच्या आधीचे पार्श्वसंगीत गाण्याबद्दलची उत्सुकता वाढवणारे. एकूण गाणे ऐकण्याचा आनंद अवर्णनीय आहे.

मित्रांनो, तुम्हाला हा लेख आणि गाणी आवडली असतील अशी आशा करतो. धन्यवाद.

हा लेख लिहीत असताना जेंव्हा Internet वर सज्जाद विषयी कोणी कोणी काय लिहिलंय याचा शोध घेत होतो तेंव्हा २ अप्रतिम लेख मला मिळाले, तुम्ही ते जरूर वाचावे असं मला वाटतं.

१) https://www.songsofyore.com/sajjad-hussain/

२) https://anuradhawarrier.blogspot.com/2014/07/the-masters-sajjad-hussain.html

अशा या सज्जादना प्रत्यक्ष भेटण्याचा योग मला आला, त्याविषयी सविस्तर आणि उर्वरित ४ गाणी या लेखाच्या भाग-२ मध्ये, अवश्य वाचा - Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 2

Friends,

"Sajjad's songs are most difficult to sing; however it is also a great pleasure. Sajjad's nature may be contentious but he was a genuine artist" - Talat Mahmood (Ref. "Gaaye Chala Jaa" - Shirish Kanekar)

"Sajjad in his every song shows his genius, so much so that we musicians really appreciate him" - Music Composer Datta Korgaokar (K. Datta) (Ref. "Gaaye Chala Jaa" - Shirish Kanekar)

"I really admire Sajjad for the outstanding compositions he did" - O. P. Nayyar (Ref. "Gaaye Chala Jaa" - Shirish Kanekar)

"You get a composer like Sajjad once in your lifetime" - Noorjehan

"Sajjad was the only original composer we ever had. All of us at some point have been inspired by something or other. But every note of Sajjad's is original" - Music Composer Anil Biswas (Ref. "Yesterday's Melodies Today's Memories" by Manek Premchand)

"Sajjad Sahab was a misunderstood artist. He was simply a perfectionist. He loved Arabic music and would demonstrate how to sing. He disliked loud Alaap and taught me to sing in a feather-light, effortless manner. You know, there is little one can do with the Mandolin. But Sajjad Sahab performed Meend and Taan, which is surprising. He was so sharp that he could instantly tell when a musician hit a wrong note" - Lata Mangeshkar (Ref. Times of India dated 15th June 2017)

These are only some of the reactions that one gets from contemporary legends about Sajjad Hussain which tell you how much he was respected for his exemplary musical skills, though he himself would not have demanded it. Sajjad Saab was superly talented and perhaps hence was extremely straight talker. He would not hesitate to call spade a spade. He never compromised on his principles, never tolerated any interference in his compositions from anyone else. The film industry in general does not like people who are upright and thus tends to devalue, ignore them. With this kind of personality, Sajjad's fate was written already, hence he could do only 14 Hindi films in his entire career which lasted for 33 years to be precise from 1944 to 1977 with many years in between went into oblivion.

In spite of this, Sajjad composed music for 105 songs in Hindi. He also composed music for a Sinhalese film and a Telugu film. Both were a super hit thanks to Sajjad's music.

Born on 15th June 1917 in a small village viz. Sitamau in Madhya Pradesh, Sajjad's father - Mohammad Amir Khan - decided to teach him to play Sitar at a very young age. He not only picked up Sitar well enough in no time, but in a few years, had learnt to play almost 16 differnt instruments like Flute, Piano, Veena, Claronet, Violin, Jaltarang, Tabla, Mandolin, Harmonium, Spanish and Hawaiian Guitar. Hence, he was called 'One Man Orchestra' and never needed any Assistant while composing music. However he was fascinated by Mandolin, hence his father built a small one on his own. Sajjad used to play that Mandolin for many years before a Jewish Mandolin player - Rahim Soloman - gifted him a professional Mandolin in Mumbai.

In 1937, Sajjad Saab came to Mumbai (then Bombay) to try his luck as a Music Composer in the Hindi film industry. Initially, he worked at Sohrab Modi's Minerva Movietone and Wadia Movietone. He started as Assistant Music Director for Meer Saheb and Rafiq Gaznavi, later started assisting Hanuman Prasad. Seeing Sajjad's skills, Hanuman Prasad gave him an opportunity to compose 2 songs for the film 'Gaali' in 1944. Same year, Sajjad got his first major break for the film "Dost" which was directed by Shaukat Husain Rizvi (husband of Noorjehan - the Superstar Singer cum Actor of that time). "Dost" had 5 songs of Noorjehan of which "Koi Prem Ka Deke Sandesa" and "Badnam Mohabbat Kaun Karen" became popular. The movie became super hit due to its music; however Shaukat Rizvi gave all the credit to Noorjehan's gaayki. This angered Sajjad and he vowed not t work again with Noorjehan, and he literally did not. As a result, people were deprived of classics from Noorjehan and Sajjad.

Come 1946, Sajjad composed music for the film '1857' which was based on India's 1st War of Independence. In this film, Suraiyya and Shamshad Begum - who had already become singing starts - sung for Sajjad for the first time. All the songs proved to be a hit, in particular Suaiyya's "Ummedon ka Tara", "Phir Ho Gayee Unse Baat" and "Gham-e-Aashiyana Satayega Kab Tak". A duet by Surendra and Suraiyya "Teri Nazar Mein Main Rahoon" is remembered even today.

1950, 1951 and 1952 turned out to be Sajjad's most successful years as he not only composed some of his best songs for 5 films but stamped his authority and genius as a Composer who creates 'out-of-the-world' tunes. "Khel" and "Magroor" in 1950, "Hulchal" and "Saiyan" in 1951 and "Sangdil" in 1952 were the movies in which Sajjad enthralled the audience with his beautiful compositions.

Dilip Kumar-Shammi : Sangdil

The song "Yeh Hawa Yeh Raat Yeh Chandani" sung by Talat is an Evergreen song till date and is played on all channels quite regularly. The song required 17 retakes from Talat for Sajjad to finalize it. It created so much buzz in the whole Film industry that a great composer like Madan Mohan could not resist himself from copying this song for one of his songs "Tuze Kya Sunau Main Dilruba" from the fim "Aakhri Daao". Hearing this, Sajjad said "अब मेरे गाने तो क्या उसकी परछाइयाँ भी चलने लगी है" meaning "Nowadays even a shadow of my song becomes popular" while Madan Mohan admitted that he did not think of any other composer than Sajjad to copy a tune.

In 1955, Sajjad worked with Asha Bhosale, Mubarak Begum and Kishore Kumar for the first time for the film "Rukhsana". Songs like "Tumhe Hum Yaad Karte Hain" (Asha), "Dard Bhari Kisi Ki Yaad" (Asha) and "Tere Jahan Se Chal Diye" (Kishore-Asha) are worth listening.

After "Rukhsana", Sajjad did not get any work for 8 years, primarily due to his attitude, arrogance and straight talk which was not liked by many in the Industry. Thus, many producers and directors turned their back on Sajjad.

Cut to 1963, Producer F. C. Ramsay and Director Vishram Bedekar were working on a movie viz. "Rustam Sohrab" which was based on a Persian poem. Hence, they were looking for a Music Composer who had knowledge of Persian/Arabic music. They could not find anybody better and fitter than Sajjad. And Sajjad did not disappoint. Even after the gap of 8 years, Sajjad's genius was such that he could produce 5 wonderful compositions and all songs (as was rudimentary for a Sajjad film) were super duper hit.

Lata Mangeshkar sang for Sajjad for the first time in "Khel" in 1950. Together they have given ony 14 songs, but each one is a Gem. Both Lata and Sajjad had huge respect for each other. One would have hardly heard Sajjad praising any singer apart from Lata and Noorjehan. In the following video, please watch Sajjad talking about Lata - this is an extremely rare video and perhaps the only video of Sajjad where he is speaking live.

Here is a list of Lata's songs for Sajjad. Please spare some time and watch each one of them carefully to understand the sheer value of these gems.

Pandit Hridaynath Mangeshkar has narrated a story about this song here

Sajjad used to say "सिर्फ लता और नूरजहाँ गाती है, बाकी सब रोती है" meaning only Lata and Noorjehan sing well, everyone else only cry. However, if you go through the following list of songs sung by singers other than Lata and Noorjehan, you will be surprised!

गाणे	गायक	चित्रपट
ये कैसी अज़ब दास्ताँ हो गयी है	सुरैय्या	रुस्तम सोहराब (१९६३)
टूट गया हाए टूट गया	राजकुमारी, शमशाद बेगम अणि मोहम्मद रफ़ी	मग़रूर (१९५०)
तेरी नज़र में मैं रहूँ	सुरेंद्र-सुरैय्या	१८५७ (१९४६)
मैं हूँ भोली सी नार	सुलोचना कदम	रुपलेखा (१९४९)
मेरी जान मोहब्बत करो चुपके	शमशाद बेग़म	सैय्यां (१९५१)
हुस्नवालों से कभी आँख मिलाया	मुबारक बेग़म	रुखसाना (१९५५)
तेरे जहाँ से चल दिए	किशोरकुमार-आशा भोसले	रुखसाना (१९५५)
अब देर हो गयी वल्लाह	आशा भोसले	रुस्तम सोहराब (१९६३)

After the grand success of "Rustam Sohrab" in 1963, Sajjad once again went into oblivion for 10 years. In 1973 when he returned with "Mera Shikar" and "Aakhri Sajda" in 1977, he was merely a shadow of himself! 😢 These turned out to be his last films. From 1977 until his death on 21st July 1995, Sajjad lived a lonely life, far away from the glamour of the Film industry. No one remembered him. Well known composer Khayyam and singer Pankaj Udhas were the only ones to attend his funeral.

Sajjad had five sons viz. Mustafa, Noor, Nasir, Yusuf and Abdul. All play Mandolin. Mustafa, Noor and Nasir are Top Grade artists and accompany many well known artists on Mandolin.

Today, I am going to present 8 of Sajjad's songs - 4 in this part and 4 in the next one.

1) Badnaam Mohabbat Kau Karen - Noorjehan - Dost (1944) - Lyrics Shams Lakhnavi

"Dost" was Sajjad's first movie as an independent Music Director. And he had a Superstar in the form of Noorjehan in front of him; but Sajjad did not deter and composed such fine songs that Noorjehan terms this particular song as one of best songs. Listen to the coaxing nature of the word "Badnaam" and very effective pause after that.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

2) Gham-e-Aashiyana Satayega Kab Tak - Suraiyya - 1857 (1946) - Lyrics Mohan Singh

1857 was the biggest commercially successful movie in 1946 and major credit went to Sajjad's compositions. In this song, you will find the young Suraiyya expressing her worries. The last stranza is composed in higher pitch than the earlier ones, reminding us of the legendary composer Sudhir Phadke who had similar style of composing last stranzas in higher pitch.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

Photo Courtesy
Lyricsbogie.com
3) Loota Dil Mera Haaye Aabaad Hokar - Lata Mangeshkar - Hulchal (1951) - Lyricist Khumar Barabankwi

Sajjad composed only 3 songs for the film and let it due to non payment by Producers. The unique point about this song is its prelude where Lata sings without any background music and excellent use of Violin. The high point of the song is the first line of the second stranza which is very different than the first lines of other stranzas.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

4) Khayalon Mein Tum Ho Nazaron Mein Tum Ho - Saiyan (1951) - Lyricist Hasrat Jaipuri

This is an unbelievable Dream song from orchestration point of view. Sajjad, for a change, has composed this song to portray the happy mood. The background music before the song begins is extremely pleasing. The film features Ajit (famous for his villian roles) in the lead male role, while the ever beautiful Madhubala plays the lead female role. Sajjan (Betal from famous TV Serial Vikram Aur Betal) plays the supporting actor role. The entire picturisation of this song enhances its beauty.

Please see the video in the article above.

(I am really sorry but there is no provision in Blogger.com to have a Bookmark or link within the same article)

Friends, I hope you liked the blog. While searching the Net for material on Sajjad, I found following 2 blogs to be extremely infomative and well written. Plese do read.

1) https://www.songsofyore.com/sajjad-hussain/

2) https://anuradhawarrier.blogspot.com/2014/07/the-masters-sajjad-hussain.html

I had the fortune of meeting Sajjad face-to-face. Please read about it and rest of the 4 songs in Part-2 of this blog at Sajjad Hussain - The Inimitable Maestro - Part 2.